The Fruit Flower

Martijn van der Most

Martijn van der Most: iets over mijzelf.

Na wisselende bezigheden ben ik sinds 1989 werkzaam in de IT-sector, vooral in grotere organisaties. Veel van mijn vrije tijd besteed ik aan het verbouwen van ons huis en de vervaardiging van eigen meubelen. Hiervoor zijn er twee redenen: enerzijds financieel, maar vooral ook de geestdrift om mooie oplossingen voor praktische problemen te bedenken en deze met eigen hand te vervaardigen. Oplossingen die vaak in de winkels niet te vinden zijn. Het is mooi om het hele proces van denken en doen te doorlopen, en het zelf uitvoeren komt tegemoet aan een soort oerbehoefte.

In de IT is er sprake van veel creatief werk, maar ook van veel bureaucratie. Ik mis het handwerk bovendien. Langzamerhand ontdek ik dat ik mezelf niet ben en een burn-out ligt op de loer. Wat nu? Het is makkelijk te bedenken wat je niet wilt, maar veel lastiger: 'Wat dan wel?' Zeker als je aan de financiele consequenties denkt. Dus: op een dag in februari, samen met mijn vrouw in de auto op weg naar huis kwam het onderwerp aan bod: 'Bedenk iets voor mij dat beter past'. We waren er snel uit: meubelmaker. Bij thuiskomst waren mijn twee dochters van 15 en 16 direct razend enthousiast (Zij begrijpen toch al niets van mijn IT-werk).

Dan nog de praktische kant van mijn besluit. In Rotterdam vond ik het Hout- en Meubilerings College (HMC; www.hmcollege.nl ), waar toevallig vlak daarna een open dag was. Hier dus maar eens voorzichtig gepolst of ze heeel misschien een oplossing hadden voor mijn soort mensen, iemand van 47. Dat bleek tot mijn grote verrassing het geval, maar ik kon helaas pas in september beginnen aan een deeltijdopleiding van ca. twee jaar. En financieel: mijn vrouw kon een dagje meer werken en ik kon met grote dank aan mijn werkgever mijn full-time baan omzetten naar twee dagen per week, en die na de opleiding weer omzetten naar drie dagen - dat moest te redden zijn. Hoe gelukkig kan een mens zijn.

Dan iets meer over de Fruitschaal.

Bij open dagen wil het HMC graag een hebbedingetje kunnen uitdelen. Liefst iets verrassends, iets simpels, iets innoverends. De CNC-machine heeft dan al gauw een hoofdrol. Laus Bosman (docent deeltijd-volwassenonderwijs meubel HMC-Rotterdam) had al lange tijd een idee over een fruitschaaltje dat uit drie gelijke segmenten samen te stellen moest zijn. Maar de geometrie van dit eenvoudige idee is complex, en de testmodellen zaten niet mee. Aan mij de vraag of ik mij hierop wilde werpen, en die uitdaging liet mij niet los. Het was oktober 2005, ik was inmiddels in mijn tweede jaar en het doel was de open dag van voorjaar 2006.

De fasen in het ontwerp

Eerst de constructie - het moest in de eerste plaats natuurlijk echt 'werken' – de vormgeving kwam later wel. Intuïtief moest het kunnen met vierkante segmenten, waaruit driehoeken waren gehaald, een soort pacman's. Een testje met kartonnetjes toonde aan dat dit de goede weg was. Maar karton is geduldig en flexibel. Werkte het nu ook met star materiaal, en hoe de juiste maten te vinden? In AutoCAD is het mogelijk driedimensionaal te tekenen. Met heel wat moeite lukte het met AutoCAD de juiste maten te vinden. Je zit met de hoek tussen de segmenten, de hoek waarmee de segmenten omhoog  staan en de dikte van het materiaal. Dit resulteerde in een eerste prototype van vierkante triplexjes die 'netjes' in elkaar pasten.

De volgende uitdaging was hoe te voorkomen dat het schaaltje, in elkaar gestoken, meteen weer uit elkaar zakt. Daartoe moesten er een soort vingers aan de segmenten komen, maar niet zo groot dat het schaaltje niet in elkaar te steken zou zijn. Met vijf i.p.v. drie segmenten, en een eerste idee voor de vormgeving leidde dit tot het volgende prototype.

Dan de vormgeving: het zou mooi zijn om de segmen­ten wat doorzicht te geven door er openingen in te frezen. Die moesten dan langwerpig worden, en de draaiing van het schaaltje benadrukken. Die openingen moesten dan van segment naar segment doorlopen. Ook dit was met noeste arbeid m.b.v. Autocad voor elkaar te krijgen.

De vervaardiging 

Maar nu productie op de CNC-machine van het HMC. Aangezien de deeltijdopleiding nog geen onderdeel CAD-CAM bevat werd voor dit onderdeel Anton van Veldhoven (docent BOL-4 / BOL-3 meubel HMC-Rotterdam) benaderd.

De segmenten werden in Autocad weer teruggewerkt  naar een tweedimensionale AutoCAD-tekening zonder layers. Alle lijnstukken keurig verbonden tot gesloten polylijnen. Na deze bewerkingen werd het ontstane AutoCad-bestand  geïmporteerd binnen AlphaCAM. Dit CAD-CAM softwarepakket maakte de uiteindelijke uitwerking van mijn ontwerp naar de aansturing van het Biesse-bewerkingscentrum mogelijk.

Complexiteit van de geometrie en de minimale afmetingen van de 5 elementen maakten het productieproces niet eenvoudig.  Ondanks de uitgebreide tests met karton, triplex en het ontwerp in 3D, bleek toch dat theorie en praktijk soms verschillen.

Proefmodellen: doorzettingsvermogen!

Het eerste proefmodel bleek in dikte een probleem op te leveren. Een tweede dunner proefmodel volgde. Hier bleek dat de elementen perfect pasten maar niet uit zich zelf bleven staan als schaal. Aanpassing en het toevoegen van en een V-groefje in elk element maakte samenstellen en samenhouden tot een schaal een feit.

Helaas namen alle ontwikkelingen een dermate groot tijdbestek in beslag dat gedurende mijn opleiding serieproductie niet meer plaats kon vinden voor het afronden van mijn deeltijdopleiding.

In Januari 2007 werd uiteindelijk alsnog tijdens de opendag van het HMC de schaal voor het eerst voor een breed publiek geproduceerd.

Willem Schulpen: de ‘link’ met verkoop en productie.

Bij Ritmeester BV ben ik verantwoordelijk voor verkoop en kijk ook naar talentvolle mensen. Die wil ik graag als 'opduwer' sponsoren. Jong talent stimuleren! Rietveld of Starck hoeven niet meer ontdekt te worden. Dat is geen kunst. Ik zoek onbekende talenten!

Zo zijn wij betrokken bij de ‘4WINE’ en ‘4FRUIT’ waarmee Anton van Dellen en Matthijs Achterberg de 1^e prijs bij de Wood Challenge 2006 wonnen.

Wij stimuleren Chris Ruhe in de verkoop van zijn zeer oorspronkelijke en prachtige Sahara (2^e prijs winnaar Wood Challenge 2005, afgestudeerd aan het HM College., Amsterdam, zie www.ritmeester-bv.nl > Designers en Kunstenaars en www.chrisruhe.nl. Bekende meubel-kunstkenners als bijvoorbeeld Egbert Rietveld, de kleinzoon van Gerrit Rietveld en vele anderen kochten er al een).

Voor Robin Bara (student HMC Amsterdam) maakte Chris Ruhe GEOFLUX stoelen als ontwerp. Voor de start van de verkoop!

Ik kijk dus met andere ogen naar innovaties en talent. Naar mensen.

Tijdens de Open Dag van het HM College viel mijn oog dan ook direct op de fruitschaal. Natuurlijk kende ik niet de achtergrond en wist ook niet van wie het ontwerp was. Maar de fruitschaal boeide direct. Ook al omdat wij hier een - totaal andere – fruitschaal hadden ontwikkeld (4FRUIT). Ik vroeg dus of het ontwerp ook 'te koop' was. Mijn doel was: de ontwerper te stimuleren en de studenten te laten zien dat wij als onderneming de brug tussen opleiding en bedrijf daadwerkelijk slaan en helpen stimuleren.

Diezelfde avond maakte ik afspraken voor een gesprek en tussendoor ook nog meer dan 500 foto’s van alle moois dat tijdens de Open Dag te zien was. Terwijl Johan van der Have en Bart Kranendonk 'onze' 4WINE en 4FRUIT in een van de lokalen promootten. Het was een schitterende dag!

Nadien vond er een bespreking met de teamleiding van het HM College plaats. Dit bleek voor hun een nieuwe en onverwachte ontwikkeling, maar het idee werd wel erg positief ontvangen. Het maakte mij blij.

Tijdens het tweede gesprek – vandaag in Alblasserdam – was er al sprake van een heuse 'licentie', omdat ik de werkelijkheid van een designer-maker wil simuleren en jonge mensen (ook Martijn natuurlijk!) wil laten ‘beleven en ervaren’ hoe het in de praktijk van de commercie eraan toegaat. Wordt het een succes? Blijft het klein of wordt het groot? Ook als je rond de 50 bent kun je nog 'doorbreken'.

Marcel Ritmeester en Martijn van der Most tekenden dus de licentie-overeenkomst op 15 maart 2007 onder het toeziend oog van de heren Looije, Van Veldhoven en Bosman van het HM College.

Nu is de zet aan ons: wij mogen de fruitschaal niet alleen gaan verkopen, maar ook gaan maken in de praktijk. De 'royalty-opbrengst' gaat voor de helft naar Martijn en voor de andere helft naar het HM College met als doel:

'Het stimuleren van toekomstige vergelijkbare initiatieven welke bijdragen aan het ontwikkelingsproces van nieuwe producten die leerlingen, docenten en bedrijfsleven stimuleren tot samenwerking' (met dit traject als vergelijkbaar voorbeeld).

De formulering had niet beter gekund: de brug tussen opleiding en praktijk concreet invullen. De handtekeningen vervulden mij dan ook van grote dankbaarheid, omdat

         - Ik graag wil dat de studenten ‘live’ kunnen leren ervaren hoe het 'commercieel

  traject' van een 'consumenten-artikel' eraan toegaat;

- Studenten weten dat kansen bestaan uit het realiseren van je eigen idee. Niet

  alleen in de muziek of de IT-games maar net zo goed 'in het hout'

- Je met doorzettingsvermogen (zie het verhaal van Martijn) verder komt dan met

  opgeven of 'grijze muis-zijn'

- Ik erg benieuwd ben naar uw reactie en… de verkoop van 'The Fruit Flower'

- als (relatie)-geschenk

- als design-fruitschaal

- thuis, op de hotelkamer, op de vergadertafel, in het

  bedrijfsrestaurant….etc.

- als voorbeeld en krachtbron van inspiratie, doorzettingsvermogen en

  'anders denken'

- als concrete aanzet van directe samenwerking tussen onderwijs en

  bedrijf; tussen het HM College en Ritmeester BV

De Naam: Fruit Flower.

In ons eerste gesprek kreeg ik het idee, de studenten een naam te laten verzinnen en bedacht er zelf ook één: The Fruit Flower. Fruit ontstaat altijd uit een bloem; het is de vrucht. En de fruitschaal ziet eruit als een prachtige bloem….

Het materiaal: Finnforest Berken Multiplex

De eerste fruitschalen waren gemaakt in mdf (tijdens de Open Dag). Ik wilde er een in Fins Berken van Oläv van Woudenberg; 'Mr. FinnForest'. Net zoals de 4WINE en 4FRUIT, ons Houten Bad enzovoorts. En vandaag zette Anton van Veldhoven trots de eerste Finnforest Fruit Flower (FFF) op onze tafel

En het 'keepje' in de verbindingen herkende ik van de originele Rietveld stoel die in het Museum Boijmans stond op de Kurt Schittwers Expositie. En die Expo mochten wij als CNC BV maken!

Bon appetit!

Uw fruit zal nog lekkerder zijn. Fruit hoort NIET in de koelkast maar op een tafel, het ruikt lekkerder, het smaakt beter dan 'ijskoud' en als u na een nachtje slapen in de kamer komt geurt het er zalig. Probeer maar: net zoals bloemen ruiken ook alle vruchten!

Ik wens u net zoveel plezier van deze Fruit Flower als ikzelf toe.

Alblasserdam, 15 maart 2007

Willem Schulpen